«παροιµιόµυθος»

Τον όρο «παροιµιόµυθος» πρότεινε ο ∆ηµήτριος Λουκάτος στην ενδιαφέρουσα µελέτη του «Νεοελληνικοί παροιµιόµυθοι» (1972). Ο ίδιος έδωσε τον ακόλουθο ορισµό: «Είναι η συνήθως αλληγορική παροιµία, που έχει θέµα της ένα µύθο ή ένα περιστατικό, και το διατυπώνει βραχυλογικά σαν αφήγηση ή σαν περιγραφή, σαν διάλογο ή και σαν φευγαλέα αποσπασµατική φράση» (Λουκάτος 19982 , σ. αθ΄). Νωρίτερα και άλλοι λαογράφοι εξηγούσαν την προέλευση παροιµιών που κατέγραφαν και τις συµπλήρωναν µε το µύθο απ’ τον οποίο προήλθαν. Ο Νικόλαος Πολίτης χρησιµοποιούσε τους όρους «Μύθοι µεταπεσόντες εις παροιµίας» (Αθανασόπουλος 1917, σ. 643-646) ή «Μύθοι συµπτυχθέντες εις παροιµίας» (Κορύλλος 1917, σ. 646-652), ενώ ο Στ. Κυριακίδης «παροιµιώδη ανέκδοτα» και «παροιµιώδεις µύθοι» (Κυριακίδης 19652 , σ. 309- 319). Ο τελευταίος γράφει για τη δηµιουργία τους: «διά της συγκεφαλαιώσεως του µύθου εις µίαν φράσιν, γεννάται η παροιµία» (Κυριακίδης 19652 , σ. 309). Ο Λουκάτος χωρίζει τους παροιµιόµυθους σε πέντε (5) οµάδες: Α) Αφηγηµατικοί. «∆ιατυπώνονται σε ιστορικό χρόνο και αντιπροσωπεύουν πραγµατικά µια λαϊκή διήγηση ή ένα µύθο» (Λουκάτος 19982 , σ. µγ΄). Β) Περιγραφικοί. «Παρουσιάζουν την εικόνα του πιθανού µύθου τους µε ενεστωτική περιγραφή» (Λουκάτος 19982 , σ. µγ΄). Γ) ∆ιαλογικοί. «Είναι χαρακτηριστική περίπτωση απανωτών φράσεων, που διασταυρώνονται µε συζήτηση και ενώνονται σε παροιµία» (Λουκάτος 19982 , σ. µγ΄). ∆) Φραστικοί. «Είναι οι καλοθύµητες κι’ εντυπωσιακές φράσεις των προσώπων ενός µύθου ή ανεκδότου, που µας έµειναν να τις λέµε σαν παροιµίες» (Λουκάτος 19982 , σ. µδ΄). Υποκατηγορία τους είναι οι Βελλερισµοί. Ε) Παροµοιαστικοί. «Εδώ οι µικροµύθοι δίνονται παροµοιαστικά, σύντοµο υπαινιγµό, επάνω στο λόγο» (Λουκάτος 19982 , σ. 154). Παροιµιόµυθοι παράγονται από κάθε είδους αφήγηση (από αληθινά περιστατικά και από φανταστικές ιστορίες).